नवी दिल्ली:
चीन एचएमपीव्ही उद्रेक: पाच वर्षांपूर्वी कोरोना विषाणूने जगात दस्तक दिली होती. चीनच्या वुहानमध्ये प्रकट झालेल्या या विषाणूने काही क्षणातच हजारो लोकांचा जीव घेतला. काही काळ लोटला, विषाणूचा प्रादुर्भाव कमी झाला, लोकांनी सुटकेचा नि:श्वास सोडला, पण जगात कोरोनासारखा नवा विषाणू ह्युमन मेटापन्यूमोव्हायरस (HMPV) आल्याच्या बातमीने सर्वांची शांतता हिरावून घेतली आहे. सगळे घाबरले आहेत. दहशतीसोबतच, चीनमधून असे विषाणू का बाहेर पडतात याबद्दलही लोक संतापले आहेत आणि चीन पुन्हा एकदा कोरोनासारख्या या नवीन व्हायरसबद्दल काही लपवत आहे का?
चीन ह्युमन मेटाप्युमोव्हायरस (HMPV) या नवीन विषाणूशी लढत आहे. चीनच्या सोशल मीडियावर गर्दीच्या आरोग्य केंद्रांची बरीच छायाचित्रे आहेत. या चित्रांवरून नवीन विषाणूचा उद्रेक स्पष्टपणे समजू शकतो. चिनी अधिकाऱ्यांनी लोकांना मास्क घालण्यास आणि वारंवार हात धुण्यास सांगितले आहे.
चीनवर संशय घेण्याचे कारण काय?
- चीन कठोर सेन्सॉरशिप कायदे लागू करतो. यामुळेच चीनमधून सत्य पूर्णपणे बाहेर येत नाही. अशा परिस्थितीत चीन आणि चीन सरकार नेहमीच संशयाच्या भोवऱ्यात राहतात. काही दिवसांपूर्वी, जागतिक आरोग्य संघटनेने चीनला कोविड साथीच्या रोगाचा उगम समजून घेण्यासाठी अधिक डेटा आणि प्रवेश प्रदान करण्याची विनंती केली होती. यानंतर चीनने काहीही न लपवता कोविड-19 ची माहिती शेअर केल्याचा आग्रह धरला. WHO ने एक विधान प्रकाशित केले की चीनने अधिक माहिती सामायिक करणे “नैतिक आणि वैज्ञानिक अत्यावश्यक” आहे. यापूर्वी, WHO ने कोविड महामारीच्या काळात पारदर्शकता आणि सहकार्य नसल्याबद्दल चिनी अधिकाऱ्यांवर वारंवार टीका केली होती.
- याशिवाय, गेल्या वर्षी, सात कोरोनाव्हायरस, इन्फ्लूएंझाचे तीन उपप्रकार आणि क्रॉस-प्रजातींचे संक्रमण आणि झुनोटिक स्पिलओव्हर क्षमता दर्शविणारे अनेक डझन व्हायरस चिनी शेतातील फर प्राण्यांमध्ये आढळले. या विषाणूमुळे कोणत्याही देशात महामारी होऊ शकते. तथापि, विशेष म्हणजे 2024 मध्ये अहवाल प्रसिद्ध झाल्यानंतर, चीनमध्ये आढळलेल्या या प्राण्यांच्या विषाणूंबाबत कोणतेही अपडेट आलेले नाही. अशा परिस्थितीत चीनवर सातत्याने प्रश्न उपस्थित केले जात आहेत.
- चीनमधील रिपोर्ट्स आणि सोशल मीडिया पोस्ट्सनुसार रुग्णालये संक्रमित लोकांनी भरलेली आहेत आणि अंत्यसंस्काराच्या ठिकाणी गर्दी वाढली आहे. अनेक सोशल मीडिया वापरकर्त्यांचा दावा आहे की इन्फ्लूएंझा ए, एचएमपीव्ही, मायकोप्लाझ्मा न्यूमोनिया आणि कोविड-19 यासह अनेक विषाणू चीनमध्ये फिरत आहेत. याशिवाय चीनने आणीबाणी जाहीर केल्याचेही दावे केले जात आहेत. मात्र, अद्याप याला अधिकृत दुजोरा मिळालेला नाही.
HMPV ची लक्षणे काय आहेत?
HMPV मुळे संक्रमित लोकांमध्ये फ्लू सारखी लक्षणे दिसून येतात. हा विषाणू सहसा वरच्या श्वसन प्रणालीवर परिणाम करतो. तथापि, कधीकधी ते खालच्या श्वसन प्रणालीला देखील संक्रमित करू शकते. हिवाळ्यात आणि वसंत ऋतूच्या सुरुवातीच्या काळात हे सामान्य आहे.
फ्लू किंवा सर्दीसारखी लक्षणे संक्रमित रुग्णामध्ये दिसतात. तो खोकला, शिंकणे किंवा रुग्णाच्या वैयक्तिक संपर्कातून इतर लोकांमध्ये पसरू शकतो. त्याच्या काही सामान्य लक्षणांमध्ये हे समाविष्ट आहे:
- कफ
- ताप
- अनुनासिक रक्तसंचय
- वाईट घसा खवखवणे
- श्वसनाचा त्रास
संसर्गजन्य रोगाच्या संपर्कात येणे आणि लक्षणे दिसणे यामधील कालावधी तीन ते सहा दिवसांचा असू शकतो. याला उष्मायन काळ म्हणतात. हा कालावधी संसर्गाच्या तीव्रतेवर अवलंबून असतो.
या लोकांना जास्त धोका आहे का?
लहान मुले, वृद्ध प्रौढ आणि कमकुवत रोगप्रतिकारक शक्ती असलेल्या लोकांना HMPV चा सर्वाधिक धोका असतो. अशा लोकांना गंभीर आजार होण्याचा धोका जास्त असतो.
एचएमपीव्हीमुळे या समस्या उद्भवू शकतात
हा असा विषाणू आहे की रोगाच्या गंभीरतेमुळे, रुग्णाला रुग्णालयात दाखल करण्याची आवश्यकता असू शकते. श्वासनलिकेचा दाह, ब्राँकायटिस, न्यूमोनिया, दमा किंवा कानात संसर्ग यांसारख्या काही समस्या उद्भवू शकतात.
धोका कमी करण्यासाठी काय करावे?
एचएमपीव्ही आणि श्वसन रोगांचा धोका कमी करण्यासाठी काही पावले उचलली जाऊ शकतात, जी खालीलप्रमाणे आहेत:
- त्याचा प्रसार रोखण्यासाठी, किमान 20 सेकंद साबण आणि पाण्याने हात धुवा
- खोकताना किंवा शिंकताना तोंड आणि नाक झाका
- मास्क घाला आणि आजारी लोकांशी संपर्क टाळा
- हात न धुता डोळे, नाक आणि तोंडाला स्पर्श करू नका
- तुम्ही आजारी असाल तर सेल्फ आयसोलेशनचा सराव करा
- HMPV रोखण्यासाठी अद्याप कोणतीही अँटीव्हायरल थेरपी किंवा लस नाही.
HMPV आणि Covid-19 मध्ये काय साम्य आहे?
WebMD नुसार, HMPV आणि COVID-19 मध्ये अनेक समानता आहेत. या दोन्हींमुळे खोकला, ताप, घसा खवखवणे आणि श्वास घेण्यात अडचण यासारख्या श्वसनाच्या समस्या उद्भवतात आणि दोन्ही विषाणू श्वसनाच्या थेंबाद्वारे पसरतात. संसर्गाच्या गंभीर प्रकरणांमध्ये, हॉस्पिटलायझेशन आवश्यक असू शकते.
HMPV सहसा हिवाळा आणि वसंत ऋतू मध्ये शिखर. हे COVID-19 च्या विरुद्ध आहे, जे वर्षभर पसरू शकते.
अभ्यास दर्शविते की कोविड -19 निर्बंध उठवल्यानंतर काही भागात HMPV प्रकरणे तिप्पट झाली आहेत. लॉकडाऊन दरम्यान विषाणूच्या संपर्कात घट झाल्यामुळे प्रतिकारशक्ती कमकुवत होण्याची शक्यता आहे, ज्यामुळे सावधगिरी शिथिल केल्यावर श्वसन संक्रमण वाढू शकते.
चीनने देखरेख सुरू केली
हा विषाणू जगाला अस्वस्थ करत आहे. तथापि, डब्ल्यूएचओने नोव्हेंबरच्या बुलेटिनमध्ये चीनमधील वाढत्या प्रकरणांवर प्रकाश टाकला होता आणि सांगितले होते की ऑक्टोबरपासून श्वसन संक्रमण वाढत आहे. प्रत्युत्तर म्हणून, चीनच्या राष्ट्रीय रोग नियंत्रण आणि प्रतिबंध प्रशासनाने अज्ञात उत्पत्तीचा न्यूमोनिया ओळखणे आणि त्याचे व्यवस्थापन करण्याच्या उद्देशाने एक पायलट पाळत ठेवणे प्रणाली सुरू केली. हिवाळ्याशी संबंधित श्वसन संक्रमणांच्या वाढीचा मागोवा घेणे आणि प्रतिसाद सुधारण्यासाठी हा उपक्रम तयार करण्यात आला आहे.
